Rusya’nın 17 Temmuz’da tahıl koridoru anlaşmasından çekildiğini açıklamasının ardından küresel buğday fiyatları yükselmeye başladı. Dünyanın dört bir yanında temel gıda maddesi olarak kabul edilen ekmek ve makarna gibi unlu mamullerin en önemli hammaddesi olarak kabul edilen buğdaydaki fiyat artışı, gözleri bir numaralı ihracatçı konumunda olan Türkiye’ye çevirdi. un ve dünyanın iki numaralı makarnası.
DW’ye Türkçe konuşan şube temsilcilerine göre, küresel piyasalardaki fiyat artışı kısa vadede Türk üretici için fırsat yaratıyor. İç piyasada hububat koridoru nedeniyle sorun beklemeyen üreticilerin un ihracatında rekor beklentisi var.
Anlaşma 1 yıl sürdü.
Birleşmiş Milletler (BM), Rusya, Türkiye ve Ukrayna, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal etmesi sonucunda küresel gıda fiyatlarında yaşanabilecek sorunların önüne geçmek amacıyla 22 Temmuz 2022’de Karadeniz Tahıl Koridoru Anlaşması’nı imzaladı.
Bir yılın sonunda Rusya, 17 Temmuz itibarıyla anlaşmadan çekildiğini açıkladı. Bunun üzerine yükselmeye başlayan buğday fiyatları, Rusya’nın Ukrayna’nın tahıl taşıma altyapısına yönelik saldırıları ile yükselişini hızlandırdı. Bunun etkisiyle Avrupa borsalarında buğday fiyatları 21 Temmuz’da bir günde yüzde 8 arttı. ABD buğday vadeli işlemleri de yüzde 8,5 arttı.
Rusya ile Ukrayna arasındaki tahıl koridoru anlaşması, Türkiye ve BM’nin girişimiyle 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da imzalandı.Fotoğraf: Ümit Bektaş/REUTERS
“Rusya koridoru daraltıyordu”
İsviçre merkezli Vivalon AG’nin Türkiye’deki iştiraklerinden olan ve Türkiye buğday tedarik pazarında yüzde 20’lik payla birinci sırada yer alan Taban Gıda’nın CEO’su Hasan Hacıhaliloğlu, DW Türkçe’ye Rusya’nın geçiş için koridoru çoktan geçtiğini söyledi. son 4 ay Ürün miktarını azaltmaya çalıştığını söylüyor.
“Geçen sefer firmamıza yük götürmeye giden bir gemi, Rus heyetinin denetimi yavaşlatması nedeniyle 57 gün Marmara’da bekletildi” diyen Hacıhaliloğlu, 2018’de tamamlanması gereken sevkiyatın yapıldığına dikkat çekti. Normal şartlarda 1 ay, 80 gün sürdü.
Dünya borsalarında buğday fiyatlarının son iki haftada yüzde 20’ye yakın arttığını belirten Hasan Hacıhaliloğlu, “Son 2-3 günde bunun yüzde 10’u geri alındı. Fiyatların bu seviyelerde kalmasının temel nedeni, bolluk dönemi yaşansaydı, tarım emtia fiyatlarının iki katına çıkması olabilirdi” diyor.
Hasan HacıhaliloğluFotoğraf: özel
Un ihracatında dünya lideri
ABD Tarım Bakanlığı’nın Mayıs 2023’te yayınladığı son verilere göre Türkiye, buğday üretiminde Almanya’nın ardından 11. sırada yer alıyor. Buğday ekim alanları son 8 yılda 8,6 milyon hektardan 7,2 milyon hektara gerileyen Türkiye’de üretimde artış yaşanıyor.
TÜİK verilerine göre 2022 yılı sonunda buğday üretimi bir önceki yıla göre yüzde 11,9 artarak 19,8 milyon tona ulaştı. Yıllık ortalama 3 milyon ton un ihracatı ile dünya lideri olan Türkiye, 2022 yılında 1,5 milyar dolarlık un ihracatıyla rekor kırdı. 2023 sonunda 20 milyon ton üretim ve 2 milyar dolar ihracat hedefleniyor.
“Türkiye ihtiyacından fazlasını üretiyor”
Hacıhaliloğlu, buğday fiyatlarındaki artışın Türkiye’de iç pazar açısından sorun yaratmayacağını belirterek, “İhtiyacın üzerinde bir üretimimiz var. Son kararlarla makarnalık buğday ve mısır ihracatına başladık. Vergi koyma politikası. Rusya’nın yaptığı gibi ihracat konusunun da gündemde olduğunu belirten Erdoğan, “İç piyasa fiyatları da korunacak” dedi.
Hacıhaliloğlu’na göre, küresel piyasalarda fiyatların arttığı bir dönemde Türkiye’nin buğday, mısır ve ayçiçeği gibi stratejik ürünlerde sıkıntısı yok.
Gürsel ErbapPhoto: private
“Çiftçinin emeğine değer verilecek”
Türkiye’de son dönemde buğday üretimini artırmak için özel sektörde ciddi bir çalışma var. Çünkü küresel piyasalarda buğday fiyatlarının artması Türkiye’deki üreticiler için fırsat yarattı.
Türkiye’nin buğday ve buğdaya dayalı ürünlerde en büyük üç markasından biri ve Birleşmiş Milletler’in (BM) en büyük un tedarikçilerinden biri olan Doruk Un’un Yönetim Kurulu Başkanı ve CEO’su Gürsel Erbap, DW Türkçe’ye şunları söyledi: “İthal buğday fiyatları yükseliyor Çünkü Rusya ve Ukrayna’nın karşılıklı saldırıları tahıl koridorunu bozdu, bu da Türkiye pazarında fiyatların yükselmesine, dolayısıyla Türk çiftçisinin ürününün değerinin artmasına neden olacak.”
“Uzun dönem etkileri”
Küresel ölçekte fiyatlar yükselse de dünya genelinde bir kıtlık tehlikesinin bulunmadığını vurgulayan Erbap, şu değerlendirmelerde bulunuyor:
“Kuzey Yarımküre’de hasadın 1-2 ayda tamamlanacağını varsayarsak, geçmiş dönemin stoklarıyla yeterli buğday olduğunu görüyoruz. Öte yandan Tahıl Koridoru buğday ticaretinin en yoğun olduğu bölge. , mısır ve ayçiçeği ile birlikte yer alıyor.Ukrayna’dan tüm dünyaya çok uzun vadeli.İhracatın olmaması başta mısır fiyatları olmak üzere tüm hammadde fiyatlarında önemli artışlara neden olacak. Rusya’nın bu tutumu yıllardır devam eden tedarik zincirini bozacaktır.”
ekmek arttı
Bu arada Türkiye’nin birçok ilinde son haftalarda ekmek fiyatları artarken, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne (İBB) bağlı İstanbul Halk Ekmek’in ürünlerinde 28 Temmuz’dan itibaren geçerli olmak üzere zam yapıldı.
Buna göre en çok satan 250 gram normal ve tam buğday ekmeğinin fiyatı 3 TL’den 5 TL’ye yükseldi. Halk ekmeği ürünlerine son zammın 2022 Ağustos ayında yapıldığı İstanbul’da fırınlarda satılan 200 gram normal ekmeğin fiyatı 7,5-8 TL arasında değişiyor.
Utku HekimoğluFotoğraf: özel
“Fiyatlar olumsuz etkilenmiyor”
Türkiye’deki büyük pastane ve kafe zincirlerinin un tedarikçisi olan Konya merkezli Büyük Hekimoğulları’nın Yönetim Kurulu Üyesi Utku Hekimoğlu, DW Türkçe’ye yaptığı açıklamada, buğdayının büyük bölümünü ithal eden Türkiye’de arz sorunu olmayacağını söyledi. Rusya’dan.
Türkiye’de bu yıl 20 milyon ton buğday hasadının beklendiğini ifade eden Hekimoğlu, “TMO ve özel sektörün ciro stoklarını düşündüğümüzde üretimimiz kendi tüketimimizi rahatlıkla karşılayabilecek seviyede.”
Türkiye’de 600 fabrikada 30 milyon ton un üretildiğini vurgulayan Hekimoğlu, “İç tüketimin 12-13 milyon ton civarında olduğu biliniyor. Bu kadar atıl kapasiteye sahip bir sektörde fiyatların çok yüksek olmayacağını düşünüyorum. rekabet ortamından dolayı unlu mamul fiyatlarına etkisi.” konuşuyorum.
Gıda enflasyonunda tablo olumsuz
Küresel buğday fiyatlarındaki artış Türkiye pazarında önemli bir endişe yaratmasa da genel olarak Türkiye gıda enflasyonu açısından zor bir dönemden geçiyor.
Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) açıkladığı Küresel Gıda Fiyat Endeksi’ne göre, Küresel Gıda Fiyat Endeksi son 15 ayda sadece bir kez artarken, Türkiye’de gıda fiyatları 34 aydır aralıksız artıyor.
TÜİK’e göre Türkiye’de gıda fiyatları geçen yıl yüzde 54 artarken, FAO’nun Küresel Gıda Fiyat Endeksi aynı dönemde yüzde 21 geriledi.
